Landbouw

De landbouw en vooral de veehouderij stoot veel broeikasgassen uit zoals methaan, lachgas en CO₂: in Nederland gaat dit om 28 Mton CO₂-eq. Maar de landbouw heeft als één van de weinige sectoren ook de mogelijkheid om CO₂ vast te leggen, in bomen, planten en bodem. Om klimaatdoelen te halen, is behalve een energietransitie ook een omslag in ons voedselsysteem nodig. Urgenda pleit daarom voor een 100% duurzame landbouw en werkt daar actief aan mee.

1001 hectare kruidenrijk grasland

Urgenda en LTO Nederland sloegen in 2020 de handen in elkaar om 1001 hectare aan grasland kruidenrijk te maken. Kruidenrijk grasland is gezond voor koeien, bodem, klimaat en milieu, maar de aanschaf van het zaaigoed is duurder dan de aankoop van graszaad. Door een crowdfundingsactie kunnen melkveehouders nu met korting een zaadmengsel aanschaffen en dat werkt. Boeren staan in de rij en is al bijna 5.000 hectare verkocht, met dank aan vele burgers en diverse provincies. Miljoenen kilo’s kunstmest en CO2 zijn al bespaard en de kruidenrijke percelen bieden voedsel aan vele insecten. En nog mooier is: van de 1.480 deelnemende boeren is driekwart tevreden en wil verder met deze kruidenrijke weilanden. Doneert u ook 1.000 m2 kruidenrijk weiland? www.1001ha.nl

1001 hectare biodiverse winterakkers, klaveronderzaai en bomen en struiken

De kortingsactie 1001ha kruidenrijk smaakte naar meer. Inmiddels is er sinds 2022 groenbemesters.1001ha.nl voor akkerbouwers: 400 akkerbouwers zaaiden 2300 hectare biodiverse winterakkers in. Vanaf oktober 2024 krijgen boeren korting op bomen en struiken voor meer voederhagen, boomweides, groene erven en windsingels. En korting op agroforestry advies. Kijk voor meer informatie op bomen.1001ha.nl.

In 2025 start een nieuwe kortingsactie voor akkerbouwers: klaveronderzaai. In de biologische landbouw is het heel gewoon om klavers onder graan te zaaien. Dit heeft landbouwkundige én ecologische voordelen. Maar in de gangbare graanteelt gebeurt dit nauwelijks. In 2023/2024 organiseerden we een proef bij 30 gangbare akkerbouwers. Hoewel het niet overal lukte, zijn alle deelnemers toch enthousiast. In 2025 start de kortingsactie voor meer akkervogels en minder kunstmest.

Landbouw in het handboek voor spelers in de energietransitie: Tussen Kolen en Parijs.

Om de klimaatdoelen te halen, is ook een voedseltransitie nodig en is het noodzakelijk om koolstof vast te leggen in bomen en andere natuur. In de energietransitie is het dan ook niet meer dan logisch om ook landbouw, natuur en voeding mee te nemen. Dit is zo, omdat de landbouw veel grond in beslag neemt en veel energie verbruikt. En vanwege de biodiversiteitscrisis en de stikstofcrisis staat de landbouw nu op een kantelpunt. Lees onze visie en adviezen in H6. Landbouw & natuur in Tussen kolen & Parijs (urgenda.nl)

Landbouw in het 54puntenplan voor CO₂-besparing

Veel maatregelen in het 54puntenplan voor CO₂-besparing gaan over landbouw, de veehouderij en voedsel. Gezamenlijk kunnen deze maatregelen optellen tot 2 Mton in 1 jaar tijd, of 18 Mton in 2030. Zie hieronder.

Maatregel 2: minder koeien, niet minder winst
Maatregel 11: een dagje extra geen vlees eten
Maatregel 12: versneld vernatten veenweidegebieden
Maatregel 22: verdubbelen budget warme sanering varkenssector
Maatregel 24: ledverlichting in kassen
Maatregel 35: meer bossen, bomen en beter beheer bermen, ook op boerenland
Maatregel 45: minder stikstofkunstmest, beter bodembeheer
Maatregel 53: krimp andere veesectoren

Een heel aantal maatregelen in het 54puntenplan dragen ook bij om de stikstofuitstoot terug te dringen, en hiermee krijgt het ministerie dus twee voor de prijs van één. Zie hier welke maatregelen dat zijn.

Bovengenoemde maatregelen, werken niet alleen om in 2020 aan het klimaatvonnis te voldoen, maar zijn ook een eerste versnelling naar kringlooplandbouw en meer biodiversiteit. Lees hier het rapport 54puntenplan als opstap naar kringlooplandbouw.

Caring Farmers

De Caring Farmers is een groeiende groep boeren die zich zorgen maken om klimaat en biodiversiteit en een ander boerengeluid laten horen. Zij pleiten in Den Haag en in het publieke debat voor een snellere landbouwtransitie naar een dier-, klimaat- en boervriendelijke landbouw waar de biodiversiteit ieder jaar toeneemt. Urgenda ondersteunt de Caring Farmers totdat ze op eigen benen kunnen staan.