landinzicht

Grond voor een vruchtbaar gesprek

Hoe zou een duurzaam Nederlands landbouw- en voedselsysteem eruit kunnen zien? We ontwikkelden een kwantitatief toekomstscenario voor 2030-2035 met behulp van het Agri-food-nature Transition Model (ATM) en gaven het de naam landinzicht: grond voor een vruchtbaar gesprek.

In Landinzicht laten we zien dat als we gezonder gaan eten (minder bewerkte producten, meer groenten en fruit en met 1/3 dierlijke eiwitten en 2/3 plantaardige eiwitten), dat we alle benodigde voedingsstoffen voor ons en voor de dieren van Nederlandse bodem kunnen telen. Tegelijkertijd kunnen we maatschappelijke doelen op gebied van water, natuur en klimaat halen. Er is ruimte genoeg om daarbovenop 200.000 hectare veenweidegebied vrij te spelen voor natuur of natte teelten en om zo’n 80.000 huizen per jaar van biobased materiaal (stro, hennep, miscanthus) te bouwen. Bij bovenstaande keuzes is er geen landbouwgrond in Nederland meer over om grondstoffen te telen voor biobased chemie, transport, energie of kleding. Dat betekent dat we keuzes moeten maken over hoe we onze landbouwgronden inzetten, want niet alles kan. We hopen dat Landinzicht voldoende inzicht geeft om een goed gesprek te voeren op basis van feiten en cijfers.

» ‘Landinzicht’ samengevat in 7 minuten, inclusief oplossingen
» Wilt u een exemplaar ontvangen? Bestel hier of download hier.

Wat doet Urgenda al?

Urgenda is al begonnen met de uitvoering van Landinzicht. Zo planten we bomen, ondersteunen we boeren bij het verbeteren van de biodiversiteit, doen we onderzoek en bieden we concrete oplossingen aan overheden. Ook bieden we oplossingen om het voor boeren en maatschappij betaalbaar te houden.

We plantten al miljoenen bomen met Meer Bomen Nu.
Al 1.800 boeren experimenteren met kruidenrijk grasland dankzij kortingsactie 1001ha.
Al 500 akkerbouwers verbeteren de bodem en besparen (kunst)mest met 1001ha groenbemestermengsels.
Korting op 1001ha voederhagen, windsingels, noot- en fruitbomen voor boeren.
Korting op kruidenmengsels voor 1001ha klaveronderzaai onder graan.
Regiotour Biobased Bouwen: wat gebeurt er al? Lees meer of bekijk de videoserie.
We starten met een nieuw project: 1.000 euro per hectare voor 10 jaar voor boeren volgens ons zeven-vinkjes-voorstel

Landinzicht video

Project 7 vinkjes

De huidige landbouw kost de maatschappij miljarden euro’s aan milieu- en gezondheidskosten. Er is een transitie nodig van het gehele voedselsysteem. Dit is een opgave voor de hele maatschappij: het vraagt verandering bij overheden, burgers en supermarkten. Maar momenteel dragen de boeren de meeste lasten en de grootste risico’s. We verlangen van alles van de boeren, maar boeren vinden het moeilijk om langjarige ondersteuning te vinden op weg naar een natuurinclusieve en dierwaardige landbouw. Kan dat niet anders?

Als we álle boeren met land nou eens 1000 euro/hectare zouden betalen om natuurinclusief te werken? Dan kost dat de maatschappij maximaal 1,8 miljard euro per jaar als elke boer meedoet (wat niet het geval zal zijn). De opbrengsten daarentegen zijn veel hoger: € 12 miljard (RIVM € 6 miljard zorg- en € 6 miljard milieukosten minder) tot wel € 50 miljard (FAO).

Daarom komt Urgenda met het ‘Zeven-vinkjes-voorstel’: een verdienmodel voor de gangbare, grondgebonden boer met dieren of akkerbouw. Boeren die bij onderstaand lijstje 5 tot 7 ‘vinkjes’ kunnen zetten voor hun natuurinclusieve werkwijze, krijgen een vergoeding van € 1.000 per hectare. Voor 10 jaar, zodat ze de tijd krijgen om aan de vinkjes te gaan voldoen. Dat levert deze boeren bijna een verdubbeling op van het gemiddelde jaarinkomen als je kijkt naar de afgelopen 10 jaar.

Dit zijn de zeven vinkjes:

Teelt uit volle grond met niet-kerende grondbewerking.
Geen gebruik van kunstmest en geen preventief gebruik van gif.
Landschapselementen zoals heggen, hagen, poelen, bloemranden, boomsingels en houtwallen op minimaal 10% van elke hectare landbouwgrond.
Bomen op en rond het land blijven minimaal 20 jaar staan.
Extra vergoedingen voor een hoge biodiversiteit aan (niet-)oogstbare soorten per hectare (o.a. voor kleinschalige tuinderijen, gemeenschapstuinen en voedselbossen).
Extensieve veeteelt (max. 1,5 GVE/ha) op oude of kruidenrijke graslanden.
Minimaal 3000 uur weidegang.

Urgenda start in 2025 met de eerste gangbare akkerbouwers en veehouders, om te laten zien dat het kán: met 1.000 euro per hectare voor 10 jaar kan elke boer omschakelen naar een geheel natuurinclusieve werkwijze. Met deze boeren gaan we een relatie aan voor 10 jaar. Want we geloven in een systeem waarin we naast de boer staan en samen de lasten en het risico dragen. Zo worden we samen sneller duurzaam. Geen ingewikkelde administratie en steeds veranderende regelgeving, maar 7 heldere win-win maatregelen en meer onderling vertrouwen. Daar plukt iedereen de vruchten van!