Duurzame Waddeneilanden

De Waddeneilanden hebben als gezamenlijke ambitie om energieneutraal te zijn. Dat betekent dus dat ieder eiland zijn eigen energie zelf duurzaam opwekt op het eiland en minstens evenveel opwekt als het zelf verbruikt in een jaar.

Urgenda draagt hieraan bij door te werken aan allerlei uiteenlopende projecten op het gebied van duurzame energie. We maken huizen energieneutraal om als voorbeeld te dienen, we doen analyse van de ontwikkeling van de jaarlijks uitstoot per eiland en we steunen de bedrijven met duurzame Ondernemers Kringen zodat ze elkaar kunnen inspireren hun uitstoot te beperken. Inmiddels zijn alle bussen op de eilanden (m.u.v. Texel) elektrisch, en omdat ze allemaal autoluw zijn, is de uitstoot van verkeer al minimaal. Hieronder een korte samenvatting van wat verder op de verschillende eilanden gebeurt.

TEXEL

In 2009 heeft Urgenda de visie Texel geeft energie uitgegeven op basis van een traject met vijftien koplopers op Texel. Daaruit ontstonden vele activiteiten, van de proeftuin elektrisch rijden tot Wij Willen Zon op Texel. Vele koplopers zijn nog steeds actief, van Marc van Rijsselberghe met zijn Zilte proefbedrijf tot de mensen bij TexelEnergie. Op Texel staan de huizen die ons initiatief ThuisBaas als eerste energieneutraal maakte, en daar is met de Texelse pioniers veel van geleerd. Daarnaast hielp Urgenda o.a. bij het realiseren van een zonneweide op het water bij de waterzuivering, gevolgd door een veld dat op het land komt. De slogan op Texel is “tested and tried op Texel”, van getijdestroom tot zeeboerderij.

VLIELAND

Naar het voorbeeld van TexelEnergie is op Vlieland ook een lokale energie coöperatie opgezet. Energie Coöperatie Vlieland (ECV) heeft een zonneakker van 4.000 panelen geïnitieerd, en die is vrijwel geheel gefinancierd door de 1.100 bewoners van het eiland. Daarnaast wil ECV Vlielanders helpen om zelf stappen te zetten, van energie besparen tot het aanschaffen van zonnepanelen.

Aan de Middenweg heeft Urgenda een gasvrij en energieneutraal huis gerealiseerd. Wat bijzonder is aan dit huis is dat het verwarmd wordt met alleen maar infraroodpanelen. Omdat ongeveer de helft van de permanente woningen op het eiland vallen onder dezelfde woningcorporatie, zijn er veel kansen om de hoeveelheid energieneutrale huizen snel op te schalen.
Op innovatieve wijze gaan 39 woningen op Vlieland van het aardgas af. Via zonnecollectoren wordt warmte opgeslagen in een ondergronds bassin van 2 miljoen liter water. In de winter wordt de warmte weer geoogst en via een warmtenet verspreid om woningen aardgasvrij en zonder gebruik van CO₂ te verwarmen. Meer hierover lees je hier.

In 2015 is een nieuwe brede school De Jutter geopend die zo duurzaam mogelijk gebouwd is. Deze nieuwe school is zeer energiezuinig en wekt haar eigen, en zelfs nog meer, duurzame energie op. De school is daarmee energiepositief.

Samen met de gemeente Vlieland, de Streekagenda Waddeneilanden en ASN Bank heeft Urgenda het veelbezochte sportcomplex en zwembad Flidunen verduurzaamd. Er zijn 80 zonnepanelen geïnstalleerd en heatpipes op het dak verwarmen een buffervat waardoor de zonnewarmte omgezet kan worden in bruikbare hoogtemperatuurwarmte voor het verwarmen van het zwembadwater en de cv-installatie. Dankzij deze en nog meer maatregelen wordt er 60% op het energieverbruik bespaard en de investering kan binnen 7 jaar worden terugverdiend.

In samenwerking met Duurzom organiseren we een duurzame Ondernemers Kring met de grootste CO2-uitstoters.

TERSCHELLING

Ook op Terschelling zijn twee woningen van het gas af en energieneutraal gemaakt op basis van Triple Solar-panelen als voorbeeld voor anderen. We adviseerden in dit traject en hielpen mee om het dak van panelen te voorzien die zowel warm water als elektriciteit kunnen opwekken. Urgenda ondersteunde daarnaast de oprichting van energiecoöperatie Terschelling Energie, dat nu bezig is met de ontwikkeling van een zonneweide.

Daarnaast is er een intensief koploperstraject bezig op Terschelling. Allerlei bedrijven komen in dit traject bij elkaar om informatie uit te wisselen en elkaar te helpen bij het verduurzamen. In de toeristische sector valt er bijvoorbeeld veel te besparen op het gebruik van warm water.

AMELAND

Op de Strandweg heeft Urgenda ook een woning energieneutraal gemaakt en van het gas af geholpen. De Amelander Energie Coöperatie is al jaren zeer actief en heeft zich enthousiast ingezet voor eerste zonnepanelenveld op de Waddeneilanden, en het eerste zonneveld op deze schaal in Nederland. Met de 24.000 panelen wordt in 20% van de stroombehoefte van Ameland voorzien. Om het hele jaar voldoende elektriciteit op te wekken, worden nu meer projecten gestart. Om vragen van Amelanders over hun kansen in de energietransitie te beantwoorden, voert Urgenda op het eiland een energieloket.

De Duurzame Ondernemers Kring is hier zeer succesvol gebleken. Een aantal bedrijven is nu energieneutraal doordat we ze actief hebben ondersteund bij het vinden van fiscale mogelijkheden en bij het vermarkten van hun opgewekte stroom.

SCHIERMONNIKOOG

Sommige plaatsen op de Waddeneilanden hebben een beschermd dorpsgezicht, waardoor er bijvoorbeeld geen zonnepanelen in het zicht mogen staan. Hier zijn echter allerlei oplossingen voor te bedenken. Op Schiermonnikoog werkt Urgenda hieraan door warmtepanelen van Triple Solar in een nabij liggende tuin of op een ander oppervlak te plaatsen. Deze PVT-panelen wekken zowel elektriciteit als warm water op. In combinatie met en warmtepomp is het dan toch mogelijk om het huis te verduurzamen.