Wat is klimaatverandering?

Het klimaat is simpel gezegd het gemiddelde weer over een periode van ongeveer 30 jaar. Klimaatverandering betekent dus dat het gemiddeld warmer, kouder, droger of natter zal worden. Het klimaat op Aarde is in haar bestaan al vaker veranderd. Belangrijk verschil met de huidige klimaatverandering is dat deze nu door de mens wordt veroorzaakt en zich sneller dan ooit lijkt te ontwikkelen. De veranderingen kunnen al deze eeuw het leven op Aarde heel onaangenaam maken en grote schade toebrengen aan de natuur, de economie en dus aan de mens.

De oorzaak van de huidige klimaatverandering is de grote hoeveelheid broeikasgassen die de mens sinds de industriële revolutie heeft uitgestoten. Broeikasgassen, waarvan de voornaamste CO₂, houden warmte vast in de atmosfeer waardoor de Aarde opwarmt. Doordat CO₂ in de atmosfeer langzaam afbreekt blijft het vele honderden jaren aan de opwarming bijdragen.

Door de uitstoot van deze broeikasgassen is de gemiddelde temperatuur op Aarde sinds het midden van de negentiende eeuw met ongeveer 0,85 graden Celsius gestegen. Dat klinkt niet als heel veel, maar toch heeft deze opwarming al tot grote veranderingen geleid zoals het smelten van het Noordpool ijs, het afsterven van het koraalrif en een toename van weersextremen zoals lange droogtes, hittegolven en overstromingen door zwaardere regenval.

Internationaal is afgesproken dat sprake is van ‘gevaarlijke klimaatverandering’ vanaf een temperatuurstijging van 2 graden Celsius. Recent onderzoek laat echter zien dat klimaatverandering al bij 1,5 graden Celsius gevaarlijke vormen aan kan nemen. Op basis van de huidige uitstoot van broeikasgassen zijn we echter op weg naar een opwarming van 4 tot 6 graden Celsius voor het einde van deze eeuw. Een dergelijke opwarming zou het leven op Aarde onherkenbaar en zeer onaangenaam veranderen.

Gevaarlijke opwarming kan onder andere leiden tot extreme hittegolven, lange droogtes, overstromingen, en massaal uitsterven van grote delen van het planten- en dierenrijk. Gevaarlijke klimaatverandering kan op de langere termijn ook leiden tot grote zeespiegelstijgingen door het smelten van gletsjers en ijskappen op Groenland en Antarctica. Het veranderende klimaat kan daarnaast grote gevolgen hebben voor de voedselvoorziening, de verspreiding van tropische ziektes en het vergroten van instabiliteit in gebieden die kwetsbaar zijn voor gewapende conflicten. Naarmate de temperatuur verder stijgt wordt daarnaast de kans groter dat er kantelpunten in het klimaat optreden waar de mens in het geheel geen grip op heeft. Wanneer we deze gevaarlijke vormen van klimaatverandering willen voorkomen moet binnen 20 jaar het roer volledig om.