Het laatste nieuws

10 feb Akkerbouwers ruilen kunstmest in voor klavers

In 2024 deden 280 akkerbouwers mee met de actie ‘1001ha groenbemestermengsels’ van ZLTO en Urgenda. Zij kregen flinke korting om eens wat duurdere zaadmengsels met vlinderbloemigen in te zaaien na de oogst. Door de klavers en andere stikstofbindende planten in het mengsel, reduceren zij hun (kunst)mestgebruik met 40-50%. 81% van de deelnemers ziet dat de bodem gezonder wordt. Voor 95% van de boeren was de korting de doorslaggevende factor. Urgenda en ZLTO zien hierin een belangrijke boodschap voor overheden: help boeren natuurinclusief boeren.

» Lees het volledige evaluatieverslag (PDF).

Groenbemesters zijn planten die de boer inzaait ná de oogst om de bodem bedekt te houden. Vaak kiezen boeren voor de goedkoopste groenbemester. ZLTO en Urgenda sloegen in 2022 de handen ineen om akkerbouwers meer te laten experimenteren met duurdere groenbemestermengsels met klavers. Wico Dieleman, ZLTO-projectleider Natuur- en Landschap: “Klavers en andere vlinderbloemige planten leggen stikstof vast uit de lucht, waardoor minder bemesting nodig is in de vorm van stikstofkunstmest. Vooral de reductie van kunstmest is belangrijk voor een gezondere bodem, meer biodiversiteit, verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en minder uitspoeling van stikstof naar het oppervlaktewater.”

“Alle voordelen zijn waar”

De kortingscampagne slaat aan. Inmiddels hebben sinds 2022 akkerbouwers samen al 2.800 hectare ingezaaid. Van de 280 deelnemers van 2024 vulden 83 boeren een enquête in. Daaruit blijkt dat zij de kortingsactie waarderen met een 9,2 en dat het merendeel vaker mengsels wil inzaaien. Zoals één boer mooi zegt: “Alle genoemde voordelen zijn waar. Meer beestjes in de grond, meer waterberging en hierdoor de bodem gezonder. De bodem is rijker wat een besparing op kunstmest geeft.” Bij het inzaaien van het mengsel gebruikten de akkerbouwers 50% minder (kunst)mest, en bij de vervolgteelt verwachten ze bijna 40% minder te gebruiken.

1001ha

De campagne 1001ha biedt boeren oplossing om te werken aan biodiversiteitsherstel en reductie van uitstoot van stikstof en CO₂. De kortingscampagne 1001ha heeft dankzij samenwerking met LTO Nederland al 1.800 melkveehouders laten experimenteren met kruidenrijk grasland. Driekwart van de boeren wil hier mee verder, nadat zij merken dat de melkopbrengst gelijk blijft met 500 kg minder kunstmest, 1.000 kg minder CO₂-uitstoot en veel meer biodiversiteit. Ook planten 183 boeren deze winter 27.000 bomen en doen vele akkerbouwers mee met een nieuwe pilot waarbij zij klavers onder gangbaar graan zaaien. De korting wordt betaald door Rijk, provincies, gemeenten en de donateurs van Urgenda.

Nu korting op klavermengsels voor onderzaai onder graan

Momenteel is het geen seizoen voor groenbemestermengsels, maar akkerbouwers kunnen wel 75% korting krijgen. In maart en april is het zaaimoment voor boeren die klavers willen zaaien tussen hun graan door. De klavers kunnen in het voorjaar kiemen, en maken pas echte groei door na de oogst van het graan. Dan staat het groenbemestermengsel al op het land zonder dat extra grondbewerking nodig is, en blijft er een landschap over dat aantrekkelijk is voor akkervogels: graanstoppels met een laagblijvend klavermengsel. Lees meer over deze actie of bestel op klaveronderzaai.1001ha.nl.